Świeżo upieczeni rodzice doskonale znają stan, gdy dzień i noc zaczynają się zlewać w jedno, a każda chwila odpoczynku – i dorosłych, i dziecka – okazuje się na wagę złota. Nic więc dziwnego, że brak snu u maluszka może wywołać niepokój, zmęczenie, a czasem nawet bezsilność. Co robić, gdy noworodek nie chce spać, mimo że teoretycznie wszystko zostało zrobione „jak trzeba”?

To nie zawsze jest łatwe i naturalne. Fakt, że noworodek nie zasypia po karmieniu albo że niemowlak nie śpi w nocy, często nie wynika z błędów rodziców. To po prostu część drogi, jaką razem przechodzicie. Poniżej przyglądamy się najczęstszym przyczynom problemów ze snem u noworodków i podpowiadamy, jak możesz wspierać swoje dziecko w tej wymagającej codzienności.

Czy Twój noworodek naprawdę mało śpi?

Noworodki potrafią przesypiać nawet 17 godzin na dobę, jednak robią to bardzo krótkimi odcinkami. Ich sen nie przypomina tego, który znasz u starszego dziecka czy dorosłego. Cykle są krótkie, płytkie i łatwo przerywane, głównie potrzebą karmienia lub bliskości. Właśnie dlatego niekiedy można odnieść wrażenie, że noworodek mało śpi, choć w rzeczywistości jego dobowy sen jest w normie – po prostu bardzo nieregularny.

Problem pojawia się wtedy, gdy sen dziecka staje się mocno fragmentaryczny, a maluszek wydaje się nieustannie przemęczony. Często wtedy słyszymy: miesięczne dziecko nie śpi, 2-tygodniowe dziecko nie chce spać, 3-tygodniowe dziecko nie chce spać. Te obserwacje mogą być trafne – i warto im się przyjrzeć z uwagą.

Karmienie i sen – dlaczego noworodek nie zasypia po jedzeniu?

Wielu rodziców zakłada, że najedzone dziecko prędko zasypia. Jednak noworodek nie chce spać po karmieniu z różnych powodów – i niekoniecznie chodzi tu o głód.

Po pierwsze, karmienie to dla maluszka duże przeżycie sensoryczne. Kontakt z mamą, ciepło, ssanie, dźwięki, zapachy – to wszystko może pobudzić, zamiast uspokoić. Zdarza się, że po intensywnym karmieniu dziecko ma wręcz trudność z wyciszeniem, bo jego układ nerwowy jest przeciążony.

Po drugie, problemy mogą wynikać z dyskomfortu fizycznego wywołanego gazami, kolką czy refluksem. Dziecko nie śpi, bo nie czuje się dobrze – musi jeszcze odbić, czuje dyskomfort w brzuszku. Jeśli niemowlak nie może zasnąć i wygina się, pręży, podkurcza nóżki, warto zwrócić uwagę na trawienie i poszukać sposobów na ulgę.

Sprawdź także, jakie pieluszki na noc zakładać dziecku.

Nie chce spać czy nie może? Dlaczego noworodek mało śpi?

To ważne pytanie, zwłaszcza jeśli masz wrażenie, że noworodek nie chce spać w nocy, a każdemu wieczorowi towarzyszy płacz i frustracja. W przypadku takich maluszków trudno mówić o odmowie snu z przekory. To nie jest ich decyzja, ale wynik tego, co dzieje się w ich ciele.

Etap rozwoju a sen

Być może brak snu wiąże się z okresem intensywnego rozwoju – tzw. skoku rozwojowego, kiedy dzieci nagle gorzej śpią, są bardziej niespokojne, częściej się budzą. Być może to początek kolek albo reakcja na coś, co się zmieniło: środowisko, sposób karmienia, napięcie emocjonalne w domu. Warto uważnie obserwować malucha, bo czasem już drobne zmiany potrafią przywrócić równowagę.

Niedojrzałość układu nerwowego

Noworodki nie rodzą się z gotowym zegarem dobowym. W ich organizmach nie funkcjonuje jeszcze rytm dzień–noc, dlatego bardzo często noworodek nie chce spać w nocy, w dzień zaś może drzemać długie godziny. Na tym etapie pora dnia nie ma jeszcze znaczenia. Wszystko reguluje głód, dyskomfort lub potrzeba bliskości.

Ta niedojrzałość układu nerwowego sprawia, że maluszek może nie potrafić się wyciszyć samodzielnie. Czasami noworodek nie śpi po karmieniu, mimo że jego potrzeby fizjologiczne zostały zaspokojone. Ciało już gotowe do snu, ale głowa nadal czujna. To naturalne w pierwszych tygodniach życia.

W tym okresie ogromne znaczenie ma czułość rodzica – rytuały, kojący głos, tulenie, które pomogą dziecku odnaleźć spokój i bezpieczeństwo niezbędne do zaśnięcia. Sprawdź, czy kąpiel niemowlaka może go wyciszyć.

Przestymulowanie

Często, gdy maluszek nie śpi długo, próbujemy go zabawić, rozproszyć, nosić, mówić do niego, zmieniać pozycje. Robimy to w dobrej wierze, dążąc do tego, by maluch nie był znudzony, by nie płakał. Zbyt dużo bodźców może jednak tylko podtrzymać ten stan – nie dlatego, że dziecko coś boli, ale dlatego, że nie potrafi się uspokoić.

Czemu noworodek nie śpi? Jeśli jego układ nerwowy jest zbyt przeciążony, by przejść w stan snu, mniej znaczy więcej: ciemne pomieszczenie, spokojny głos, kontakt skóra do skóry, ciepło. Zbyt duże zmęczenie działa odwrotnie niż myślimy. Zamiast paść po ułożeniu w łóżeczku, dziecko staje się jeszcze bardziej niespokojne.

Jak wspierać maluszka, gdy sen nie przychodzi?

Nie ma jednej odpowiedzi ani uniwersalnej metody, istnieje jednak całkiem konkretna lista rzeczy, które pomagają dzieciom i ich mamom.

Przede wszystkim: rutyna. Delikatna, przewidywalna, spokojna. Kąpiel o tej samej porze, ciche światło, przytulenie, noszenie w chuście, śpiewanie tej samej kołysanki – to wszystko pomaga układowi nerwowemu dziecka rozpoznać, że nadchodzi czas snu.

Dzieciom szczególnie niespokojnym pomaga ruch: delikatne kołysanie, jazda w wózku, bujanie na rękach. Bliskość mamy lub taty, zapach skóry, ciepło klatki piersiowej także działają jak naturalny usypiacz. Czasami, by pomóc dziecku zasnąć, trzeba po prostu być – nic nie mówić, nic nie robić, tylko być obecnym i spokojnym.

Gdy jesteś zmęczona – nie jesteś sama

Dlaczego noworodek nie chce spać w nocy? Czasem odpowiedź jest banalnie prosta i brzmi: bo jeszcze nie umie. I to jest zupełnie naturalne. Dla Ciebie to może być ogromny ciężar – brak snu, poczucie bezradności, frustracja. Masz prawo czuć się wyczerpana. Masz prawo prosić o pomoc i odpoczywać, kiedy się tylko da. 

To minie, nawet jeśli dziś wydaje się, że nie. Z czasem Twoje dziecko nauczy się spać, a Ty odzyskasz noce. Teraz najważniejsze, by być blisko – nie tylko dziecka, ale i siebie.